Brother Jimmy: on sòlda a reggae!

Si nou mandé enpé moun : ki moun ki Brother Jimmy ? Yo ké réponn : sé on animatè télé. É sé vré, dépi bon déotwa lanné konyenla i ka prézanté émisyon latélé ki ka maché toubòlman. Gwadloup kon lentèwnasyonal, enpé ka suiv sa i ka pwopozé dépi pasé 10 lanné adan B. World Connection. Mé fò savé osi, dabò-pou-yonn, Brother Jimmy sé on awtis reggae. Apré on bèl bout chimen i fè ansound system an Frans, i vin viv Gwadloup an 1995 ola i kréyé Karukera Sound System adan kilès té ni awtis kon Oliver Stone, Lovy Jam, Ti Bob, Admiral T é dòt ankò. Mannèv i pòté pou fè moun konnèt mizik Jamayik la fè i vin touvé’y ka travay laradyo é aprésa latélé. Mé i pa janmé lagé reggae music. Pou konnèt plis anlè évolisyon a’y adan mizik lasa, nou bokanté pawòl avè’y.

M. B. : Ki jan ou konmansé adan mizik ?
B. J. : Dépi lé lanné 1986, an té k’ay an sound system, sé la an vwè labann a Daddy Yod, Pablo Master, tou sa. Mwen, an komansé toasté avè on ti posse nou té ni Saint-Ouen. Non a crew an nou sé té Original Ragga Family avè Poupa lipfy, Shadow : 2 boug Gwadloup. Nou té rèbèl. Nou té k’ay an sound system kouté labann a Pablo Master, Tonton David é nou di nou ka viv menm biten ki sé mésyé. É avè Poupa Lipfy, nou konmansé ékri tèks. Té ni osi Admiral Kouli. Nou té ka toasté Saint-Ouen menm pas nou pa té ka ozé ay Pari. Pari sé té lé gwo. Nou té k’ay gadé sé boug a mé imajiné pran on mikwo pou nou sa pa té posib. Donk, nou té an ti biten an nou Saint-Ouen. É piti-a-piti moun konmansé ankourajé nou, vin adan sa nou té ka fè. Lavi fè an 1990 an touvé mwen Montpellier é la an jwenn avè dòt frè rasta. Té ni Djo Bay, té ni Dan I, … Sé mésyé ankourajé mwen onlo pas yo té byen enmé tèks an mwen. Alò an kontinyétoasté.
M. B. : Ou désann p’asi Montpellier, ès sa vlé di ou pa janmé toasté Pari ?
B. J. : An té prévwa rété viv Montpellier. Mé Tonton David é Ragga Dub Force vin fè on konsèw on jou. An jwenn avè sé frèw la é nou konèkté natirèlman. Nou pasé tout wikenn la ansanm é yo woupati Pari lè lendi maten. Kè an mwen té gwo gwo gwo. Apré on simenn, an di an ka désann Pari. Mizik la, vayb la an pran avè sé mésyé té two fò. An woutouvé sé frèw la Saint-Ouen. Apré, an woujwenn Tonton David é pandan 2 lanné i byen coatché mwen avè High fight Sound System ki té ni Polino, Tip Top, Daddy Nuttea, Don Lick Shot, Mc Janik, défen Rud Lion. An tan lasa, pou mwen, an té étidyan a possela, étidyan a mouvman la. É yo menm té ka konsidéré mwen kon étidyan a yo. Yo édé mwen pwogrésé. Té ni on konpil Tonton David fè ki pa jan sòti. I té fè mwen fè on mòso avè on sè, non a’y sé Sister Béa. An tan lasa, nou toujou té ka toasté ansanm. Konpil la pa sòti mé i té ka pasé an sound system. Non a mòso la nou fè la sé té Un antidote. Prèmyé fwa sa pasé an sound system, an pran prèmyé pull up an mwen san ni on mikwo an men an mwen. É la David di sé moun la an té la é i kriyé mwen, i di mwen pran mikwo la. Sé kon sa an toasté pou prèmyé fwa Pari. Apré an pran mikwo laPéniche Rubis. Sé té on péniche o té ni sound system tou lé wikenn é sa vin apré tout lasimenn sòf lé lendi. Diféran sound system té ka jwé la. On jou an ay adan on sound a Ragga Dub Force é sé frè la di mwen vin toasté. É la, an konmansé toasté pi souvan adan sé sound la.
M. B. : Pari ki jan ou bat kat a’w pou fè chimen a’w ?
B. J. : Fen 1992, an désidé fè anki mizik. Tou lé wikenn sé té toasté an sound system é lasimenn an té k’ay an diféran lokal toujou pou toasté. Anfinaldikont, sé té on travay pou nou. Nou té ka lévé lé maten kouté enfòwmasyon, li enfòwmasyon adan tout sé jounal la é nou té ka ékri lyrics parapòt a sa nou viv, parapòt a lapolitik. Mwen menm èspésyalité an mwen sé té plis lyrics politik é sosyal. Yo té ka kriyé mwen « Lyrical Teacha ». An té ka palé tou sa jennès an nou té ka viv, laréprésyon a polis ki té fò fò fò. Sa fè nou fè gwolyrics. Mwen, ni on son ki fè répitasyon an mwen sé Au secours ! Mais c’est la droite qui revient. Chak biten grav ki té ka fèt, nou té ka ékri lyrics. An 1993, an arété avè High Fight. Avè Rud Lion, Don Lascar, Mr Lézard nou monté Ghetto Youth Progress. An rété avè yo on lanné. É apré an kréyé avè Polino, Tip Top, Jah Mike, Daddy Nuttea : Le Stand tall. Jis alè tout moun ké di’w sé pli gwo sound ki fèt Pari.
M. B. : Ka zòt té ni ki té èspésyal ?
B. J. : Sound system lasa té ni gwo awtis adan. Polino, Tip Top, Terror Sebb pou tou sa ki té selecta é operata. Nivo DJ té ni : Daddy Nuttea, Daddy Mory, Janik MC, Jah Mike, Féfé Typical, Dixie Culture é mwen Brother Jimmy. Nou té 7 é nou chak té ni on istil diféran é on èspésyalité diféran. Labann a Janik é Dixie Culture sé té anbasadè areggae kréyòl. 90 % a lyrics a yo sé té an kréyòl. Mwen sé té ragga sosyal é politik. Féfé Typical sé té onlo anlè Lafrik, lé rasta épi sosyal osi. Daddy Nuttea sé té osi tou sa ki té sosyal mé li é Daddy Mory biten a yo sé té clash. Jah Mike, li, sé té èspésyalité bad boykivédi tou sa i té ka fèt an lari la sé li té ka palé dè sa é i té ka di sé boug a ranjé fizi, arété fè kouyon, èks, avè i té ka dénonsé tou sa ki koripsyon. Lè nou té ka fè sound an nou, té ka ni ant 1500 é 2000 moun. Sa sé adan lé lanné 1993, 1994. A lépòk, sé té prèmyé fwa sound system té ka méné moun kon sa.
M. B. : Ki jan zòt rivé fè tou sa moun vin an sound a zòt ?
B. J. : Ni 2 biten nou fè ki maché fò. Yonn, nou mété : gratuit pour les ladies avant minuit. An 1993, nou té ay adan on sound system a Lond é nou vwè sa té ka fèt anbala. Nou di fò nou woupran sa pas adan sound an Frans ou té pé vwè 300 moun é sé té toujou sé menm la é té ka ni 280 boug é 20 fanm ki yo chak té ni moun a yo. Nou té jenn boug a lépòk, natirèlman nou té vlé plis fanm vin an sé sound la. Avè, ni on biten an konmansé osi ki té enpòwtan sé distribisyon a flyers. Sé 2 biten lasa fè moun déplasé yo pas yo té ka sav la nou té ni swaré an nou.

M. B. : Sa té ka maché byen ba’w Pari, ki jan ou touvé’w ka kréyé on sound systemGwadloup ?
B. J. : An 1995, an vin an vakans Gwadloup. An té ni labitid fè sound system tou lé simenn é rivé Gwadloup an pa touvé sound system. Lè an té vlé ay an sound, an té oblijé pran on biyé ay Matinik jwenn Janik o Don Miguel. Tou lé 2 simenn, an té ka pran avyon. On lè an di an pé pa kontinyé kon sa. An désidé monté on sound systemGwadloup é an chwazi ba’y non Karukera Sound System. An kyèk Poupa Alain, an fè konésans a Teddy. Oliver Stone vin jwenn nou. Avè Shadow ki té Saint-Ouen osi, nou monté sound system la. Apré an jwenn avè misyé Bergame ki té ni on baw Bwasa é sé li ki ban nou fòs an prèmyé pou nou fè sound system é pou nou répété. Nou fè 4 o 5sound la épi ékip la vin pli gwo avè Lovyjam, Wonda Fazer, Supa Boo, Billy le kid é nou fè K.S.S. touné Gwadloup.
M. B. : Lè ou rivé Gwadloup an 1995 té ja ni dis ki té sòti avè DJ anlè yo, ki jan ou ka èspliké pa té ni sound system an lilèt la ?
B. J. : Sa moun di mwen sé lè an rivé, an rivé avè tout lèspri a sound system. Lè an vin an jen 1995 sa té ja ka fè 7 a 8 lanné an té aktif an mouvman la. É sa nou fè Pari ki méné moun an sound an nou, Gwadloup an woupran lé menm métòd. Té ja ni sound system mé lè té ka ni sé té an géto la. Ou té ni Majestik Sound avè Poupa Alain, King Charly, Daddy Yod ki té ka jwé. Mé lè an vin, nou mèt koté médyatizasyon la. Sa té pli fasil pou mwen pas an té sòti mòso Mandela ki té ka maché byen. An té ka fè radyo. Pou pwomouvwa son an mwen an pa té k’ay an bwat-dè-nui, an té ka òwganizé sound system é laradyo an té ka pwofité pou di la sound an nou té ka fèt.
M. B. : Gwadloup, té ka ni onlo moun osi an sé sound la ?
B. J. : Prèmyé sound nou fè anlè plaj Sentàn té ni 50 moun. Mé nou kontinyé é nou fè dimanch apré, té ni 300 moun. Teddy, selecta an nou, sé li ki istriktiré sound la byen. I fè nou vin asosiyasyon. É parapòt a aksyon i méné nou rivé ni on sal Tibou. Sé té sal kiltirèl a Vèwnou. La, nou mèt tout biten la karé pou moun té vin. Nou té prévwa kaw an dispozisyon a moun Lapwent pou té chayé yo jis an sal la. Kaw la té ka pran moun Lapwent koté uitè o névè-d-swa é i té ka wouméné tout moun koté katrè-d-maten. Sa té trè enpòwtan pas sé kon sa onlo moun vin an sound an nou. É pou fè mouvman la vansé, nou chèché kréyé biten orijinal kon championnat des sound systems pou dòtsound ay rèprézanté Lagwadloup Pari. Nou fè onlo aksyon Gwadloup. Nou fè aksyon pou lédikasyon, nou ay chanté an lisé. Lè an 1998 albòm la sòti, dépi ou té di ni onsound system Gwadloup, i té ka foul.

M. B. : Zòt fè dis ki maché fò toubòlman. Onlo moun konprann ou té ké vin pwodiktè oben manager a awtis é sa pa fèt. Pouki ?
B. J. : Mwen, an touvé mwen douvan on lòt réyalité. An pa té prévwa vin animatè télé. Mé on moman an Gwadloup pou mouvman la té pran té fo nou ni émisyon é an fè émisyon radyo an prèmyé anlè Morne-à-L’eau FM, sa byen maché. Apré avè Poupa Alain nou fè on prèmyé émisyon télé anlè Canal 10. Sé té on émisyon èspésyal hip hopé reggae. La osi, sa byen maché. Sa fè nou fè plis moun konnèt mouvman an nou é konprann a pa té on biten a vyolans, èks. É apré an kontinyé latélé. Showbusiness, management a awtis sa pa janmé vrèman entérésé mwen. Sa an té toujou vlé sé pwomouvwa mouvman la.
M. B. : Apré lanné é lanné ki pasé, ka ou pé di reggae pòté ba’w ?
B. J. : Mésaj a reggae music an toujou woutyenn li kon mésaj a transmisyon a lanmou é osi a tranmisyon a laréyalité. Boug a jénérasyon an mwen, pou nou, on DJ sé on jounalis ki an lari la. Sé on moun ka rakonté sa ka fèt an lari la, an géto la. Sé on moun ki ni lidé i ka défann. Sé sa on réyèl DJ. A pa biten a moun ka vin chanté lanmou tout lasent jouné. Ni onlo DJ yo té ka malpalé zoukè avan. Yo té ka di zoukè k’ay anki an bwat-dè-nui. Mé alèla ni onlo DJ yo pa k’ay an sound system ankò. Yo ka palé anki dè lòv é yo k’ay an bwat-dè-nui. Ou suiv ! Apré sé on konsta. Chak moun ka fè sa yo vlé. Nou, nou ka kontinyé fè sound system an nou avè Le reggae club lé dimanch é ni dòtsound system, a pa anki nou : ni Manworks Selecta, ni Ka Soné, èks. Sound system ka bay Gwadloup é sa byen !
M. B. : Ès ou té’é di sé reggae ki fè’w rivé la ou yé la alè ?
B. J. : An tout jan ! Reggae music pa ban mwen anki biten a télé la. Kon an di, an pa té prévwa sa. Mé nonm la an vin la, … an pé di sé reggae music ki méné mwen la. Reggaesové mwen pas avan an fè biten ki pa bon. An pa jan vann kokayin, an pa jan braké vyé madanm mé an fè détwa bétiz an vi an mwen. É sé reggae music, sé frè rasta kon Dan I Montpellier ki rézoné mwen, ki fè mwen vwè bon liv kon ta Marcus Garvey : “Philosophy and opinions”, “Un homme et sa pensée”.

Reggae wouvè zyé an mwen asi Lafrik, asi lèmonn nwaw, asi lakilti. É lè an li liv a Marcus Garvey, an pran on nuit mwen té li’y é lèlandèmen, an pé di rédanmsyon an mwen konmansé. Sé on liv an ka wouli près chak lanné. Liv la silon laj a’w, silon évolisyon a mantalité a’w, ou ka pran’y diféraman a chak fwa. Reggae music sé vi an mwen. San reggae music, an pa sav la an té’é yé.
M. B. : Ki dènyé pawòl ou ké ni pou bout ?
B. J. : An ka big up tout aktè a mouvman la. An ka byen di aktè. Aktè sé moun ka fè mouvman la, ka fè sound system é osi moun ka déplasé adan pas san piblik nou pé pa ayen.

Sé Miss Baylavwa ki méné bokantaj a pawòl lasa.